Uw godsbeeld in revisie?

Dit artikel is een verkorte versie van de prediking, die op de Aglow bijeenkomst van 17 juni 1995 in Hilversum werd gegeven

Pastor T. J. de Ruiter.

"Ziet welk een liefde ons de Vader heeft gegeven...." 1 Johannes 3:1a

INLEIDING

We kennen uit de psychologie het begrip 'zelfbeeld.' Met zelfbeeld bedoelen we de wijze, waarop een persoon over zichzelf denkt, hoe hij zichzelf ziet en hoe hij zich over zichzelf voelt. Dat zelfbeeld is zeer belangrijk want dat bepaalt voor een groot gedeelte hoe een mens in het leven staat, wat hij met zijn leven doet en hoe hij met zichzelf en anderen in de maatschappij omgaat. Het zelfbeeld bepaalt voor een niet onbelangrijk aandeel - om het populair te zeggen - of iemand slaagt of niet slaagt in het leven. Psychologen hechten dan ook groot belang aan het zelfbeeld dat een patiënt of cliënt heeft en als dat naar hun inzicht verbeterd dient te worden zullen zij zich daarvoor inzetten. Dat zelfbeeld wordt in principe reeds in de vroegste jeugd gevormd. Het zijn de opvoeders, die dit zelfbeeld vormen, maar ook erfelijke factoren kunnen bij de vorming van het zelfbeeld een rol spelen. Naast het zelfbeeld dat mensen over zichzelf ontwikkelen is er ook het godsbeeld. Omdat God voor veel mensen de allerhoogste gezagdrager en autoriteit is, is het beeld dat zij van God in relatie tot de schepping, de wereld en zichzelf hebben ook van grote invloed op de vorming van hun eigen zelfbeeld en hun denken en gedrag.

VERDUIDELIJKING VAN HET BEGRIP 'GODSBEELD'

Eerst iets over de vorming van een godsbeeld. Met godsbeeld wordt de innerlijke, subjectieve voorstelling, ons idee, over het wezen van God bedoeld.  Het godsbeeld wordt voor christenen in hoge mate gevormd door de vertolking van bijbelse gegevens over wie en wat God is. Kerkelijke prediking en onderwijs spelen bij veel christenen een belangrijke rol bij de vorming van hun eigen godsbeeld. Als men lang onder prediking gezeten heeft, die vooral de straffende gestrengheid van God belicht ontstaat dit godsbeeld in de kerkganger. Niet zelden treft men juist in kerken, waar deze prediking overheerst veel depressieve gelovigen aan. Want angst voor straf en de hel overheersen met alle nare gevolgen vandien.

VERNIEUWING IN DE KERK

Onder invloed van de prediking die in vernieuwende stromingen wordt gegeven ervaren veel christenen dat hun godsbeeld aanpassing of zelfs wijziging behoeft. Wat is er dan nieuw in de prediking van het Godsbeeld in de vernieuwingsbeweging? In feite is er niets nieuws want de prediking is Bijbels. Als er iets nieuw is, is het de krachtige nadruk op Gods liefde. Er wordt gepredikt dat God echt de beste Vader voor zijn kinderen wil zijn. Hij wil mensen zegenen met zijn verlossende, genezende en verfrissende krachten van zijn Heilige Geest. Voordat mensen echter zo God kunnen zien, aanvaarden en ervaren, moeten er soms tal van blokkades in het innerlijk opgeruimd worden. Want niet zelden is er een verkeerd godsbeeld gevormd dat een goede, effectieve relatie met de Vader in de weg staat. Veel mensen durven zich niet overgeven aan de helende en vitaliserende liefde van de Vader, die hen door het Woord en de krachten van de Heilige Geest deelachtig kan worden. Ik geef u twee voorbeelden van dergelijke blokkades uit de praktijk van het pastoraat en de zielszorg.

GEVOLGEN VAN EEN VERKEERD GODSBEELD

een vader, die geen vader was...

Vertel een aan een meisje of vrouw die door haar vader misbruikt en wreed verkracht werd van haar 14e tot haar 24e jaar dat God een Vader voor haar wil zijn en je krijgt problemen. Noem alleen het woord vader - en je roept onmiddellijk bij haar dat verschrikkelijk vaderbeeld op dat haar eigen vader bij haar ingeprent heeft. Hetzelfde geldt voor jongens en mannen die door een vader misbruikt zijn. Wat gebeurt hier eigenlijk? Bij de verkondiging dat God een vader wil zijn worden de herinneringen - de diepe impressies van vroeger, verbonden aan het begrip vader - opgeroepen en geprojecteerd op God van wie wordt gezegd dat hij een goed en liefhebbend hemels Vader wil zijn. Er is een verkeerd Godsbeeld ontstaan, opgehangen aan de kapstok vaderschap dat in plaats van een bevrijdende en verlossende werking een kwellende heeft.

een streng, straffend God...

Zoals ik even eerder zei zijn er veel christenen die ten diepste een grote angst koesteren voor God. Want zij zijn opgegroeid met de theologie van een overheersend strenge, meestal straffende Vader-God, die mensen kan voorbestemmen naar de eeuwige verdoemenis te gaan. Velen keren in deze tijd het geloof de rug toe omdat zij niet langer gebonden willen zijn aan de angst en de gebondenheid die zulk een godsbeeld met zich meebrengt. Voor zulke mensen wekt de verkondiging dat God liefde is, woede op of spot: "Laat me niet lachen, God, een Vader vol van liefde? Kom nou, ik weet wel anders, want Hij beleeft er genoegen aan om mensen voor eeuwig in de hel te laten branden."

onderdrukking van anderen in Naam van God...

In het verleden - de eerlijkheid gebiedt me om te zeggen dat het nog steeds plaats vindt - werden mensen met beroep op God aangemoedigd om anderen te overheersen en te onderdrukken, dikwijls met wreedheid. Dat lot trof dikwijls ook leden van het vrouwelijk geslacht. Met de Bijbel in de hand werd de vrouw in Naam van God onderdrukt en mensonwaardig behandeld. In het vernieuwend - het is niet echt nieuw, maar oerbijbels - denken over God wordt met kracht gepredikt dat dergelijke praktijken niet in overeenstemming zijn met het Godsbeeld dat Jezus Christus ons verkondigd heeft. God staat niet achter onderdrukking en misbruik van de medemens. Een juist Godsbeeld is belangrijk voor het ontwikkelen van een correcte houding jegens onze medemens.

VADERBEELD IN DE VERNIEUWING

Ik zei eerder dat er in de huidige vernieuwingsbeweging sprake is van een nieuwe nadruk op het liefdevolle Vaderbeeld van God. Het godsbeeld waarin de elementen van gestrengheid, straffen en keiharde controle overheersten, wordt veranderd in een vaderbeeld met de overheersende eigenschappen van liefde, barmhartigheid, vergeving, bemoediging en genezing. God wil voor alle mensen een verlossend en bevrijdend God zijn want Hij heeft zich in Christus over de verloren mensheid ontfermd. Uiteraard is Hij ook rechtvaardig en zal vanwege zijn volmaakt rechtvaardigheidsbesef over ongehoorzamen straffend oordelen. De gestrengheid van God wordt ervaren door hen die in ongehoorzaamheid volharden.

De centrale vraag blijft voor mij: "Hoe dacht Jezus over de hemelse Vader. Hoe beleefde Hij God zelf in zijn persoonlijke relatie met Hem en wat vertelde Hij de mensen over wie God voor hen wilde zijn?" Het antwoord op deze vraag is heerlijk bevrijdend. Jezus beleefde God als een liefhebbend Vader en predikte dat God van mensen houdt en hen gelukkig wil maken, maar Hij zei ook dat de Vader - zoals hierboven reeds gezegd - voor de onberouwelijk kwaadwillenden een streng en straffend God is. Dit is Hij omdat Hij rechtvaardig, majesteitelijk en soeverein is. Met zekerheid kunnen we vaststellen dat van alle stichters en grondleggers van wereldreligies Jezus Christus het hoogste, het beste, het meest inspirerende en het meest constructieve Godsbeeld beleefde en predikte.

Jezus predikte dat God liefde is en dat er alles mogelijk is voor wie in God gelooft. Hij predikte dat de Vader wil verlossen van demonische, destructieve banden en dat Hij wil genezen en zonden wil vergeven. Hij predikte dat wij dierbaar voor de Vader-God in de hemel zijn, veel dierbaarder dan de musjes en bloemetjes. Hij predikte dit en demonstreerde de waarheid ervan door in de kracht van de Heilige Geest mensen te bevrijden van demonische gebondenheden en te genezen van alle soorten kwalen. Tenslotte gaf hij zijn eigen leven om het grote basisprobleem dat van zondeschuld met de schuldgevoelens in onze psyche uit de wereld te helpen. Nu kunnen mensen dansend zingen, juichen en jubelen: "Al mijn schuld is weggedaan, door het dierbaar bloed van Jezus."

OPROEP EN SLOT

Je hebt misschien reeds een lange weg afgelegd waarin je je diep innerlijk voortdurend geremd wist. Je wist dat er iets kapot was gemaakt van binnen.  Je hebt nooit de sprankelende vreugde die andere mensen in hun relatie met God beleven kunnen grijpen. Waarom toch - zo vroeg je je dikwijls vertwijfeld en wanhopig af. Luister nu: als jij je opent voor de liefde van Jezus Christus, gelooft in de vergeving van je zonden door het zoenoffer van het kruis van Golgotha en de genezende krachten van de Heilige Geest toestaat in je te werken zoals Hij dat wil, zul je geleid worden naar een heerlijke bevrijding, genezing en levensvervulling. Dan zul je kunnen zingen: "U verzadigt mij met uw liefde Heer. U vervult mij met uw Geest. Wat een rijkdom om U te zijn. O, Heer mijn God, want bent U groot."

Er is dus goed nieuws: De hemelse Vader houdt van je! Ontvang vergeving van je zonden en eeuwig leven door het geloof in Jezus Christus.

Leusden, 15 juli 1997, herzien juni 2005

Vragen, gebed nodig? E--mail... Pastor T. J. de Ruiter

Site 'Inspiratie & Inzicht,'  sinds 1997 / pagina herzien 23 augustus 2006 / Pastor T. J. de Ruiter / The Netherlands